KZ Natzweiler-Struthof

S Konzentrazionslager Nàswil-Struthof isch zwüschen em 1. Mai 1941 und em 23. Novämber 1944 e sogenannts Stroof- und Arbetslager vom nazionalsozialistische Dütschland in dr Nööchi vom Ort Nàswil im besetzte französische Elsass gsi, öbbe 55 Kilometer südwestlig vo Stroossburg. Es lit acht Kilometer vom Baanhoof Rothau äwäg am Nordhang vom ene Vogesegipfel uf ere Hööchi vo öbbe 700 Meter. Wo d Front gege s Ändi vom Zwäite Wältchrieg nööcher cho isch, het d SS s Hauptlager und e baar Nääbelager uf dr lingge Rhiisite am Ändi vo 1944 ufglööst.

Öbbe 52'000 Gfangnigi us ganz Öiropa, bsundrigs us Gfängniss in de lothringische Stedt Épinal und Nancy und us Belfort in dr Franche-Comté, si dört aane und in die aagschlossene Usselager deportiert worde. 22'000 Persone si an de Folge, an Chrankhäite, an dr Chelti, am Hunger gstorbe oder ermordet worde.

1960 het dr Staatsbresidänt General de Gaulle s „Mémorial de la Déportation“ (Maanmol) dört iigweiht; spööter isch e Museum drzuechoo.

Im Usselager Neckarelz und de Iirichdige, wo mit em verbunde gsi si, häi d Nazi d KZ-Kommandostrukture bsundrigs vo de Nääbelager und die nominelli Kommandantur vom Hauptlager mit dr Bezäichnig Konzentrationslager Natzweiler-Struthof im dütsche Neckardaal z Guttebach (hüte en Ortsdäil vo Neckargerach) vo 1944 bis 1945 witergfüert. Dodra erinneret dört sit 1998 d KZ-Gedänkstatt Neckarelz z Mosbach.